Αρχικά, θα θέλαμε να ευχηθούμε σε όλους καλά Χριστούγεννα και καλή χρονιά με υγεία και ευτυχία και με μπόλικη κιμουλιάτικη ιστορία! Είναι η τελευταία μας ανάρτηση για το 2012 και λόγω των ημερών, με τη βοήθεια του Κονδυλοφόρου, τον οποίο και ευχαριστούμε δημοσίως για την πολύτιμη βοήθεια που μας προσφέρει στο εγχείρημα μας, σας παραθέτουμε τα παραδοσιακά κιμουλιάτικα γάλαντα. Λίγα λόγια για αυτά και θα επανέλθουμε στο θέμα κάποια στιγμή στο μέλλον αναλυτικότερα. Τα κάλαντα λοιπόν στην Κίμωλο τα ονομάζουμε γάλαντα και ήταν αυτοσχέδια με σατυρική διάθεση, όπως και στα περισσότερα κυκλαδονήσια. Μπορεί να ακουστούμε ρομαντικοί, αλλά ελπίζουμε κάποια στιγμή να επανέλθει αυτό το έθιμο στο νησί μας και να τα ακούσουμε από τα κιμωλιάτικα παιδιά. Επειδή λοιπόν τα Χριστούγεννα γιορτάζουμε τη γέννηση του Χριστού, επιλέξαμε να αναρτήσουμε την φωτογραφία της παλαιότερης εκκλησίας του νησιού, της γεννήσεως του Χριστού η οποία βρίσκεται στο κέντρο του κάστρου της Κιμώλου και χρονολογείται από το 1592.
ΚΑΛΑΝΤΑ ΚΙΜΟΥΛΙΑΤΙΚΑ
ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΚΑΛΑΝΤΑ ΚΙΜΩΛΟΥ
Είμαι ένα παιδί μικρό
που 'ρχα τα γάλαντα να πω
που 'ρχα να τα πω να φύω
γιατί ψόφησα στο κρύο
…..
Θέλω να κάμω φορεσιά
και μια γραβάτα θαλασσιά
να τα βάνω να περάσω
την καρδούλα σου να κάψω
…..
Μάνα τσι λέω σ' αγαπώ
μα 'ρχε καιρός να παντρευτώ
και μου ήβρε μιαν αιτία
πως εν είμαι σ' ηλικία
…..
Τσι λέω εγώ θα παντρευτώ
θα σπιτονοικοκυρευτώ
και γυναίκα θ’ αγκαλιάσω
άσπρο μάγουλο θα πιάσω
…..
Χρόνια πολλά χρόνια καλά
χρόνια ευτυχισμένα
να 'χουνε όσοι εύχουνται
το ίδιο και σε μένα
…..
Στο βίντεο που ακολουθεί τα παιδιά από το δημοτικό σχολείο Κιμώλου μας λένε τα κάλαντα με την υπέροχη θέα που έχουν από το σχολείο τους να φαίνεται. Ευτυχισμένο το 2013 σε όλους!
ΔΙ ΗΜΑΣ ΓΑΡ ΕΓΕΝΝΗΘΗ ΠΑΙΔΙΟΝ ΝΕΟΝ
ΑπάντησηΔιαγραφήΕπιθυμώντας με τη σειρά μου να μεταφέρω τις καλύτερες ευχές μου για τις άγιες μέρες που διανύουμε στους επισκέπτες της ιστοσελίδας και σ’ όλο τον κόσμο θα ‘θελα να πω μερικά λόγια για το νόημα των Χριστουγέννων.
Τα Χριστούγεννα είναι πρώτιστα γιορτή ελπίδας. Το αναφέρει το τροπάριο της γιορτής ‘’δι ημάς γαρ εγεννήθη παιδίον νέον ο προ αιώνων θεός’’. Με απλά λόγια η αλήθεια του θεού έχει τη λάμψη της καθαρότητας του παιδικού βλέμματος κι έτσι ξαναγεννιέται κάθε φορά που η αλήθεια αυτή σταυρώνεται.
Δεν είναι τυχαίο που οι πρόγονοι μας διαλέξανε ν’ αφιερώσουνε την εκκλησιά του κάστρου τους στη γέννηση του Χριστού. Ζώντας στα χρόνια των πειρατών σχεδόν σαν έγκλειστοι ξέρανε τι σήμαινε να ζεσταίνεσαι από την ανάσα των ζώων που ζούσανε δίπλα τους γιατί Χριστούγεννα σημαίνουνε μεταξύ άλλων κι αρμονική συνύπαρξη όλων των έμβιων όντων, κάτι που δυστυχώς έχουμε ξεχάσει.
Αγαπήσανε το Χριστό γιατί ήτανε σαν κι αυτούς. Προσφυγάκι από γεννησιμιού του κυνηγημένος από την κοσμική εξουσία του Ηρώδη όπως κι εκείνοι που ζήσανε για αιώνες σαν πρόσφυγες στον τόπο τους κυνηγημένοι από θεούς και δαίμονες: Οθωμανούς και πειρατές, Βενετούς και λοιπές δυτικές δυνάμεις.
Γνωρίζανε από την αφήγηση της ιστορίας των Χριστουγέννων πως καμιά ανθρώπινη θηριωδία δεν μπορεί ν’ αναχαιτίσει τη δύναμη της πραγματικής αλήθειας και στο τέλος δικαιώθηκαν. Το αρχιπέλαγος του Αιγαίου ήταν είναι και θα παραμείνει ελληνική θάλασσα.
Σαν σήμερα παραμονή Χριστουγέννων η εκκλησία μας τιμά τη μνήμη της αγίας Ευγενίας που στο νησί μας την προσκυνούμε αγιογραφημένη από το χέρι του ενός και μοναδικού Φώτη Κόντογλου και τοποθετημένη στο τέμπλο του μητροπολιτικού ναού της Οδηγήτριας και του πιο παράξενου αγίου της ορθοδοξίας του αγίου Αχμέτ.
Τούτος ο άγιος μαρτύρησε προτού λάβει επίσημο χριστιανικό όνομα και καταχωρήθηκε στο συναξάρι των αγίων με το δικό του για να μας θυμίζει συνεχώς πως μπορεί να μην είμαστε σαν τους άλλους, αλλά δεν είμαστε ΟΥΤΕ ΕΜΕΙΣ ΚΙ ΑΛΛΟΙ ΑΛΛΑ ΕΜΕΙΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ κάνοντας έκκληση επανόδου στη χαμένη ανθρωπιά μας.
Κλείνω με τον τρόπο που εύχονται καλά Χριστούγεννα οι ομόδοξοι σέρβοι αδελφοί μας. ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΤΕΧΘΗ ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ.
Κονδυλοφόρος
THE KINGS OF DESSERTS
ΑπάντησηΔιαγραφήΣτην Κίμωλο Χριστούγεννα χωρίς ξεροτήγανα και Πάσχα χωρίς μελόπιτα είναι αδιανόητα. Αυτά τα δυο υπέροχα γλυκάκια είναι οι βασιλιάδες των δυο μεγάλων θρησκευτικών γιορτών του χρόνου.
Κι αν η μελόπιτα είναι ουσιαστικά το παλιότερο cheese cake στην Ελλάδα αυτό που κάνει τα ξεροτήγανα να ξεχωρίζουν πραγματικά είναι η απίστευτη απλότητα τους σε σχέση με τα υλικά που χρησιμοποιούνται στην κατασκευή τους. Αλεύρι, νερό, λάδι και μέλι και τα υπόλοιπα ενισχυτικά γεύσης αν κι εφόσον υπάρχουν.
Να λοιπόν γιατί τα ξεροτήγανα μαζί με τη διάσημη πια λαδένια βρίσκονται στην κορυφή της κιμουλιάτικης γευσιγνωσίας. Σηματοδοτούν ουσιαστικά ένα υπέροχο γευστικό θαύμα δημιουργημένο από το τίποτα, που βρίσκεται στον αντίποδα ακριβώς ενός πλήθους περίπλοκων κατασκευών υψηλού κόστους και αμφίβολης γευστικής υπεραξίας που μας κατακλύζουν κυρίως μέσα από τους τηλεοπτικούς δέκτες.
Πενία τέχνας κατεργάζεται τονίζει διαρκώς η αρχαία ρήση και οι πρόγονοι μας φρόντισαν με τρόπο θαυμαστό να βρουν τρόπο να μετασχηματίζουν τα ελάχιστα υλικά που είχαν στη διάθεση τους σε υπέροχες γευστικές δημιουργίες
Ούτε καν τ’ αυγά δεν περίσσευαν κι έτσι τα ξεροτήγανα διαφοροποιούνται και σ’ αυτό σε σχέση με τις εξίσου πασίγνωστες δίπλες προσθέτοντας ένα ακόμα τεκμήριο απλότητας στην γευστική τους υπόσταση. Δεν έχει μεγάλη σημασία ότι τα ξεροτήγανα δεν τα συναντάς μόνο στην Κίμωλο αλλά σ’ όλο το νότιο Αιγαίο και την Κρήτη.
Σημασία έχει πως οι κιμουλιάτες από πολύ παλιά τα εντάξανε στο δικό τους ‘’τσελεμεντέ’’ και μάλιστα σε περίοπτη θέση. Ζύμη, τηγάνι μέλωμα κι είναι έτοιμα και λαχταριστά. Κι αν στην Αθήνα στα πρόσφατα χρόνια τα πασπαλίζουνε με καρυδόψιχα για φινάλε, στην αυθεντική κιμουλιάτικη εκδοχή τους το τελείωμα γινότανε με σουσάμι και κανέλα αν βρισκότανε.
Που να βρεθούνε οι υδρόφιλες και ορεσίβιες καρυδιές στο άνυδρο και ζεστό περιβάλλον των Κυκλάδων. Ως εκ τούτου τα πεντανόστιμα ξεροτήγανα έχουν ένα ακόμα λόγο ν’ αποζητούν ακόμα μεγαλύτερη αναγνώριση στις μέρες μας καθώς αποτελούν ένα low budget δημιούργημα με γεύση high definition που προσδοκά να δώσει λίγη γλύκα στον ουρανίσκο των πολλών και φτωχών πλέον ανθρώπων. Και πάλι χρόνια πολλά από τους βασιλιάδες των επιδορπίων τα χριστουγεννιάτικα και όχι μόνο ξεροτήγανα.
ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΤΙΚΕΣ ΕΥΧΕΣ
ΑπάντησηΔιαγραφήΈνας αποχαιρετισμός για τη χρονιά που φεύγει και μια ευχή για τη χρονιά που έρχεται. Πάντα με τη μορφή των παραδοσιακών καλάντων και την αυτοσχέδια ευρηματικότητα της αιγαιοπελαγίτικης μοναδικότητας.
Η παρακάτω εκδοχή είναι συρραφή στίχων από την Κίμωλο κι άλλα κυκλαδονήσια που παραμένει όμως στο πνεύμα των ημερών και τον τύπο αυτών των ιδιαίτερων παραδοσιακών ακουσμάτων. ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ. Κονδυλοφόρος.
ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΤΙΚΑ ΓΑΛΑΝΤΑ
Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά
(να δούμε πως θα βγει η χρονιά)
θα 'ναι μακρύς ο δρόμος
αρχή που βγήκε ο Χριστός
ας μη μας πιάνει τρόμος
Άγιος Βασίλης κίνησε
από την Καισαρεία
στην Κίμωλο αριβάρισε
χωρίς αργοπορία
Στο σπίτι μας κατέφθασε
και στο φανάρι πάει
ψάχει τα ξεροτήγανα
και θέλει να τα φάει
Κάτσε να φας κάτσε να πιεις
προτού κατευοδώσεις
για κάτσε και λογάριασε
ίντα θα μας εδώσεις
Θέμε μπουλέντα κι αραντό
απ’ το τυρί κομμάτι
κι από τη σφήνα του κρασιού
να πιούμε μια γεμάτη
Σα σφάξετε τον πετεινό
μαδήστε και την κότα
και δώστε κανα δίφραγκο
πριν πάμε σ' άλλη πόρτα
Εδώ δεν βρίσκεται η Ελλάδα σήμερα;
Επεξηγηματικό λεξιλόγιο για όσους δε γνωρίζουνε την κυκλαδίτικη τοπολαλιά
αριβάρισε έφτασε
φανάρι ντουλάπι φύλαξης τροφίμων
ψάχει ψάχνει
ξεροτήγανα δίπλες χωρίς αυγά, νησιώτικο χριστουγεννιάτικο γλυκό
κατευοδώσεις αποχαιρετήσεις
αραντό χειροποίητο ζυμαρικό, μια μορφή κους κους
μπουλέντα χυλός δημητριακών, περίπου σαν τη μπομπότα
σφήνα κρασί από το βαρέλι με την τελευταία σοδειά