Παρασκευή 12 Φεβρουαρίου 2016

Κίμωλος 9/1884 από τον James Th. Bent (Μέρος 2ο)

Γκραβούρα άγνωστης χρονολογίας. Φαίνεται ο Αϊ Φτάθης και η Κίμωλος. Πιθανόν στον βάθος φαίνεται και το κάστρο της Κιμώλου.


<< Η πίστη τους σε βρικόλακες εδώ στην Κίμωλο είναι πολύ σταθερή, αν και στην Ελλάδα οι κεφαλές της Εκκλησίας είναι τώρα εναντίον του να επιτρέπεται στους ανθρώπους να πιστεύουν κάτι τέτοιο. Αλλά χρειάζεται πολύς χρόνος για την εξάλειψη των δεισιδαιμονιών που έχουν υπάρξει για αιώνες.

Η Κίμωλος και η Μήλος, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλα νησιά του αρχιπελάγους, τα έχουν βρει λοιμώδεις μάστιγες, κατά συνέπεια, σε αυτά τα νησιά η πίστη σε βρικόλακες να είναι εντονότερη από ότι αλλού στις Κυκλάδες, με εξαίρεση ίσως στην άγρια βόρεια Άνδρο. Και κατά τη θλιβερή καταστροφή ενός λοιμού, η θρησκεία λένε ότι μπορεί να βοηθήσει μόνο για να καταστείλει το πνεύμα και μόνο ο παπάς με λειτουργίες μπορεί να ρυθμίσει την κατάσταση... 

Στην Κίμωλο, αν υπάρχει η υπόνοια του βρικόλακα πάνε σε έναν ιερέα( γιατί υπάρχουν ιερείς με μεγάλη άγνοια οι οποίοι θα συμβιβαστούν με τις δεισιδαιμονίες των ανθρώπων), που τους συνοδεύει μέχρι τον τάφο τους το δήθεν φάντασμα και πέφτουν στα γόνατα για να ικετεύσουν τον πολυεύσπλαχνο να έχει συμπόνια γι αυτήν την άθλια ύπαρξη. Μπορεί αυτός να είναι μετά θάνατον για πάντα σφριγηλός όπως οι πέτρες και ο σίδηρος, λέει ο τύπος της εκκλησίας, γι αυτό ο ιερέας πρέπει να ρίξει πάνω από τον τάφο λίγο βραστό νερό και λίγο ξίδι. Μετά από αυτή την τελετή έχει γενικά παρατηρηθεί ότι το φάντασμα του θα περιπλανιέται, όπως πολλοί υποστηρίζουν, ενώ θα ακούγεται το κουδούνισμα των οστών που βρίσκονται στον τάφο.

Αυτή η ιδέα του βαμπίρ είναι φυσικά πολύ παλιά. Σχεδόν όλες οι θρησκευτικές πεποιθήσεις και δεισιδαιμονίες έχουν διδάξει ότι οι πονηροί άνθρωποι δεν μπορούν να ξεκουραστούν μετά το θάνατο. Ο Όμηρος μας λέει ( οδύσσεια ii. 49) ότι οι σκιές στον Άδη είχαν την εντύπωση ότι με την πλήρωση τους με αίμα, θα μπορούσαν να επιστρέψουν στη ζωή και κατά συνέπεια υποστηρίζουν το αίμα των προβάτων που έσφαζαν. Έτσι τώρα, ένα φτωχό φάντασμα ρουφάει το αίμα του σε σχέση με το κέρδος για τον εαυτό του, τη δύναμη. Ο τρόμος του βρικόλακα είναι ότι πάντα γρήγορα μειώνεται (η δύναμη του), και αμφιβάλλω αν ένας μόνο από τη νέα γενιά θα το πιστέψει. Αυτό δεν είναι το μόνο είδος  φαντασμάτων που έχουν στην Κίμωλο. Είναι ένα ηφαιστειακό νησί γεμάτο σπηλιές και παράξενα σημεία. Αυτά πάντα ενθουσιάζουν πέρα από τον έλεγχο, τη πίστη στο υπερφυσικό, κατά συνέπεια λοιπόν στην Κίμωλο και στη Μήλο όλα τα είδη των παλαιών δεισιδαιμονιών επιβιώνουν.

Αν χτίσεις ένα σπίτι θα σκοτώσουν μια κατσίκα και ένα πουλί με το αίμα των οποίων κάνουν τον θεμέλιο λίθο και γι αυτή την τελετή η εκκλησία έχει μια προσευχή. Εάν ένας φόνος έχει διαπραχθεί σε ένα σπίτι ή ένας άνθρωπος είναι θαμμένος τα μεσάνυχτα, οι σκιές τους που θα πέσουν θα βγαίνουν και θα τρομοκρατούν τους κατοίκους. Παίρνουν τον ιερέα στο σπίτι για να διαβάσει μια προσευχή για να διώξουν το δαίμονα. Με την ευκαιρία αυτή και πάλι η Εκκλησία είναι έτοιμη. Εάν αυτό δεν είναι επιτυχές τότε το σπίτι είναι έρημο και λίγο έξω από τα τείχη της Κιμώλου είναι αρκετά σπίτια, όπως μου είπαν, που είναι έρημα γι αυτόν ακριβώς τον λόγο.

Στο λόφο πάνω από το Χωριό, κοντά σε μερικούς ανεμόμυλους υπάρχουν πολλές σπηλιές, όπου είναι οι νεράιδες, οι νεράιδες της Κιμώλου, όπως μας είπε η οικοδέσποινα μας και ασκούν τα καθήκοντα της μητρότητας, με μόνη τους επιθυμία να γεννούν αγόρια, όπως φαίνεται από τη δήλωσή της στην μετέπειτα ιστορία.

Μια μέρα η νεράιδα της σπηλιάς περίμενε τοκετό και απέστειλε, σύμφωνα με την τακτική της στην Κα Gamp της Κιμώλου να την παρακολουθήσει, λέγοντας της '' Αν είναι αγόρι θα είσαι ευτυχισμένη, αλλά αν είναι κορίτσι θα σε σκίσω σε τέσσερα κομμάτια και θα σε κρεμάσω σε αυτή τη σπηλιά''. Έξυπνη η Κα Gamp που ήταν αποφασισμένη να ζήσει, όταν της πήγε ένα κορίτσι τυλιγμένο σφιχτά την έκανε να πιστέψει ότι είναι αγόρι και πήγε σπίτι της. Οκτώ μέρες μετά ξετύλιξε το παιδί και ήταν οικτρά απογοητευμένη. Έτσι, η νεράιδα πήγε και χτύπησε την πόρτα της Κας Gamp. Και πάλι ήταν πολύ πονηρή, γιατί ήξερε τον κανόνα, ότι αν απαντήσει σε μια νεράιδα στο πρώτο παιδί, τρελαίνεται. Έτσι, το ξόρκι των νεράιδων χάθηκε και δεν μπορούσαν να την πειράξουν. Στην πραγματικότητα, η οικοδέσποινα μας κατέληξε στο συμπέρασμα ότι έτσι είναι ζωντανή σήμερα και μπορεί να μας αφηγηθεί την ιστορία.(...)

Το πρωί μετά την άφιξη μας, οι κυρίες της Κιμώλου ήταν πολύ απασχολημένες, γιατί ήταν η μέρα της Αγίας Αικατερίνης. Θέλαμε να πάμε από τους πρώτους στην εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης, στην οποία είναι όλα διακοσμημένα με πράσινα κλαδιά, μυρτιές και λουλούδια, κυκλάμινα, βασιλικό κ.λ.π. Από εκεί πήγαμε στο Μητροπολιτικό ναό. Είναι λίγο έξω από την πόλη, ο οποίος έχει χτιστεί πρόσφατα με την κοινή δράση και συνεργασία των ανδρών και γυναικών του τόπου, οι οποίοι πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους δωρεάν.

Οι γυναίκες έφεραν μαζί όλα τα υλικά, προετοίμασαν το κονίαμα και έκανα ότι μπορούσαν, αφήνοντας τους άντρες να καθίσουν μαζί. Οι Κιμωλιάτες είναι μια πολύ ευσεβής φυλή. Πώς δικαίως περιμένουν να φιλήσουν την ασημένια εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας! Και τι πολλά χρήματα έπαιρνε ο ιερέας, ο οποίος στεκόταν στην πόρτα και έδινε ένα κομμάτι ψωμιού, το αντίδωρο όπως λέγεται! και τον ιερό σταυρό του ιερού ελαίου σε κάθε έναν που περνούσε και έπαιρνε ως αντάλλαγμα το χρήμα. Αυτό το σύστημα του δώρου είναι μεγάλο εμπόριο στην Ελλάδα. Αν δώσεις σε μια Ελληνίδα ένα δώρο ασήμαντο για το συρτάρι της, θα σκέφτεται να σου φέρει κάτι ισοδύναμο με το δώρο σου>>.

Συνεχίζεται...