Τοκετός Κιμωλίας γυναικός...από τον C. S. Sonnini (Μέρος 2ο)

(Τοκετός (1778) Κιμωλίας γυναικός)

<<...Κατά την διάρκειαν της παραμονής μου εις το δωμάτιον της επιτόκου Ελληνίδος, απηύθυνα εις την γηραιάν μαίαν διαφόρους ερωτήσεις σχετικάς με την εργασίαν της. Την ηρώτησα π.χ. τί έκαμνεν επί τοκετών με ανώμαλον προβολήν του εμβρύου. Με διαβεβαίωσεν ότι τούτο ουδέποτε σχεδόν συνέβαινεν, αλλ' ότι τότε προσεπάθει να φέρη το παιδίον εις την κατάλληλον θέσιν και αν απετύγχανε, της απέμενεν ακόμη εν τελευταίον, κατ' αυτήν αλάθητον, μέσον: Απηυθύνετο δηλαδή εις τον σύζυγον, ο οποίος κατά την γνώμην των εντοπίων γυναικών, διαθέτει κατ' εξοχήν την δύναμιν να αίρη όλα τα εμπόδια, εις τα οποία προσκρούει η απελευθέρωσις της γυναικός του. Η δε μαγική αυτή δύναμις συνίσταται εις τρία κτυπήματα, τα οποία ο σύζυγος οφείλει να καταφέρη δια του υποδήματος εις την ράχιν της ασθενούς, προφέρων συγχρόνως με δυνατήν φωνήν τα λόγια: << Εγώ σε φόρτωσα, τώρα σε ξεφορτώνω>>. 

Τέλος η κρίσιμος στιγμή έφθασε. Έβαλαν την νέαν να καθίση επί του μοιραίου τρίποδος. Από την ανωτέρω δοθείσαν περιγραφήν του είδους αυτού καθίσματος, είναι εύκολον να φαντασθή κανείς την θέσιν της γυναικός. Εν ύφος αφελείας και ανησυχίας την καθιστά λίαν ενδιαφέρουσαν και τα χαρακτηριστικά της, κομψή ζωγραφιά νεότητος και κάλλους, ουδόλως εφαίνοντο ηλλοιωμένα από τον πόνον. Η μαία έλαβε θέσιν έμπροσθεν και ολίγον κάτωθεν αυτής, η δε βοηθός εκάθισεν όπισθέν της επί ενός υψηλοτέρου καθίσματος και της περιέσφιξε δια των βραχιόνων την μέσην. Το βρέφος δεν εβράδυνε να εμφανισθή και ευθύς ως τούτο εχωρίσθη από το ύστερον, η βοηθός ήρχισε με στιβαράς χείρας να ανασηκώνει την λεχωίδα κατακορύφως άνωθεν του τρίποδος και να την αφήνη πάλιν βαναύσως να πίπτη επ' αυτού. Δεν ηδυνάμην να συνέλθω από την έκπληξίν μου, βλέπων την ενδιαφέρουσαν αυτήν γυναίκα υφισταμένην ένα χειρισμόν, που εις εμέ εφαίνετο τόσον ανόητος όσον απεχθής. Αυτή εξηκολούθησε να υποβάλλεται εις τα αλύπητα αυτά τινάγματα μέχρι της πλήρους ελευθερώσεως αυτής, η οποία ευτυχώς δεν εβράδυνε πολύ. Η βίαια αυτή μέθοδος, η οποία τυγχάνει γενικής εφαρμογής, θεωρείται από τας Ελληνίδας απαραίτητος δια την συμπλήρωσιν του τοκετού και σπανίως παρακολουθείται από ατυχήματα, αν και θα έλεγε κανείς ότι πρέπει να προκαλή πολλά.

(...)

Είδον μετ' εκπλήξεως ότι η ίδια η λεχωίς δεν παρεπονείτο και ότι μετά μίαν φαινομενικώς τόσον σκληράν δοκιμασίαν, εβάδισε μόνη και με πολλήν άνεσιν μέχρι της κλίνης της, χωρίς να φαίνεται ούτε εξησθενημένη ούτε ιδιαιτέρως καταβεβλημένη από την κόπωσιν. Ολίγα λεπτά αναπαύσεως ήρκεσαν δια να την επαναφέρουν εις κατάστασιν πράγματι ανέλπιστον. Το χρώμα του προσώπου της ήτο ίσως ολιγώτερον ζωηρόν αλλά πάντως ρόδινον. Εδέχθη χωρίς καμμίαν αμηχανίαν χείμαρρον συγχαρητηρίων, εις τα οποία απεκρίνετο ωσάν να μη της είχε συμβή τίποτε. Ηθέλησα επίσης να παρακολουθήσω τας φροντίδας, εις τας οποίας υποβάλλονται αι γυναίκες μετά τον τοκετόν. Ιδού εις τι συνίστανται αύται: Ευθύς μετά τον τοκετόν περιτυλίσσουν την γυναίκα δια πλατείας υφασματίνης ταινίας από του στήθους μέχρι των νεφρών,την οποίαν και σφίγγουν πολύ.(...)

Την πρώτην ημέραν η μαία καθαρίζει την λεχωίδα δια ξηρών ροδοφύλλων βρασμένων εις όξος και μέλι. Μετά επανειλημμένας πλύσεις δια του μίγματος αυτού, το επίθεμα εκ ροδοφύλλων παραμένει μέχρι της επομένης. Την δευτέραν ημέραν, ως και τας επομένας, γίνεται απλή πλύσις δια βάμβακος εμπεποτισμένου εις θερμόν οίνον και επακολουθεί εναλλάξ επίθεσις κόνεως κανέλλας ή γαρυφάλλων ή μοσχοκαρύου ή κυμίνου. Δηλαδή χρησιμοποιείται εκάστοτε μια από τας αρωματικάς αυτάς κόνεις, ήτις και αντικαθίσταται καθ' έκαστην αλλαγήν. 

Αντί οίνου, τον οποίον επιφυλάσσουν κυρίως δια τας πλέον ευαισθήτους γυναίκας, μεταχειρίζονται συνήθως κονιάκ, το οποίον καίει και καθιστά τας πλύσεις πλέον οδυνηράς. Οιαδήποτε και αν είναι η κατάστασις της λεχωίδος, είτε δηλαδή η κατάστασις της υγείας της αποκαθίσταται ταχύτερον του συνήθους, είτε καθυστερεί, αι αυταί φροντίδες συνεχίζονται επί οκτώ ημέρας, πρωίαν και εσπέραν. Είναι αξιοσημείωτον, ότι καθ' εκάστην αλλαγήν η μαία αναβαίνει επί της κλίνης της λεχωίδος από την αντίθετον πλευράν εκείνης του προσκεφάλου, εκτείνει τους πόδας της μεταξύ των ποδών της ασθενούς, και την κρατεί από τας δύο χείρας, και με τον άκρον πόδα τοποθετημένον επακριβώς επί των πασχόντων μερών, την ωθεί τρις, πιέζουσα βαναύσως δια του ποδός. Το εσπέρας της ογδόης ημέρας, βράζουν εν ωόν έως ότου σκληρυνθή, του αφαιρούν το κέλυφος, το πασπαλίζουν δια μερικών εκ των ανωτέρω αναφερθέντων αρωματικών, το στερεώνουν δια ταινιών εις το μέρος, το οποίον η μαία έχει προηγουμένως πιέσει δια του ποδός, και το αφήνουν επί δύο- τρεις ώρας. Με την φροντίδα αυτήν, σκοπός της οποίας, καθ΄α μου διηγήθη σοβαρώτατα η μαία, είναι να τραβήξη οιανδήποτε τυχόν ψύξιν της ασθενούς, τερματίζεται η μετά τον τοκετόν θεραπεία, και η μαία απαλλάσσεται των καθηκόντων της.

Η θεραπεία αυτή είναι σχεδόν τόσον σκληρά όσον και η μέθοδος τοκετού. Προκαλεί έντονα άλγη, ιδίως όταν χρησιμοποιούν κονιάκ δια τας πλύσεις. Θα ήτο όμως δυνατόν να καταστή ηπιωτέρα δια της παραλείψεως των περιττών, ως π.χ. των λακτισμάτων, και γενικώς να τροποποιηθή ώστε να γίνη περισσότερον ανεκτή, χωρίς να χάση τα πλεονεκτήματά της. Διότι πλεονεκτήματα έχει αναμφισβήτητα, ως είναι π.χ. η ικανότης της να ενδυναμώνη και να συσφίγγη τα μέρη, τα οποία έχουν καταπονηθή και κακωθή είτε εκ της ιδίας των διατάσεων είτε εκ των χειρισμών της μαίας. Το αποτέλεσμά της, ασφαλές και ταχύ, υπερβαίνει και τας εξ αυτής προσδοκίας και όσα εγώ θα ηδυνάμην να είπω περί αυτής. Αι συνδόναι, αι οποίαι έχουν χρησιμοποιηθή κατά τον τοκετόν, δεν πρέπει να πλυθούν δια θαλασσίου ύδατος, καίτοι οι Νησιώται μόνο αυτό χρησιμοποιούν γενικώς δια την πλύσιν. Είναι πεπεισμένοι ότι, αν δεν μεταβάλουν το έθιμον δια την περίπτωσιν αυτήν, η λεχωίς θα αποθάνη αναποφεύκτως. Επίσης δεν πρέπει να αφήση η λεχωίς να την ιδούν τα άστρα και αν εξέλθη, ως συμβαίνει συχνά, 4-5 ημέρας μετά τον τοκετόν, δηλαδή προ του πέρατος της θεραπείας, φροντίζη να επιστρέψη εις την οικίαν και να κλεισθή εις το δωμάτιόν της κατά την δύσιν του ηλίου, και να μη ανοίξη πλέον, επ' ουδενί λόγω, ούτε θύραν, ούτε παράθυρον, εκ του φόβου μήπως την ιδή εξαίφνης κανέν άστρον, οπότε τούτο θα θανατώση και την μητέραν και το παιδίον, κατά την κοινήν πρόληψιν. Κατά την πρώτην έγερσιν της γυναικός εκ της κλίνης μετά τον τοκετόν, αύτη οφείλει, πριν πατήση κατά γης, να θέση τους πόδας επί τεμαχίου σιδήρου, δια να γίνη, λέγουν, δυνατή και εύρωστος ως το μέταλλον. Επίσης πριν εισέλθη εις άλλην οικίαν, οφείλει να ρίψη εις το κατώφλιον της θύρας ένα κλειδί ή άλλο τεμάχιον σιδήρου, επί του οποίου και πρέπει απαραιτήτως να πατήση δια να μην εισέλθουν μετ' αυτής αι βλαβεραί επιδράσεις, αι οποίαι υποτίθεται ότι την περιβάλλουν...>>

Πηγή: Κιμωλιακά του Ιωάννη Σπ. Ράμφου ( Τόμος Γ).

Υ.Γ.: Η ομάδα του History of Kimolos σας εύχεται Χρόνια Πολλά και Ευτυχισμένο το Νέο Έτος!!!

Τοκετός Κιμωλίας γυναικός...από τον C. S. Sonnini (Μέρος 1ο)

(Τοκετός (1778) Κιμωλίας γυναικός)

<<... Είχον την ευκαιρίαν να παρακολουθήσω τον τοκετόν μιας εντόπιας γυναικός και επειδή είμαι ο πρώτος, που κάμνει λόγον περί αυτού, θα περιγράψω μερικάς λεπτομερείας του τόσον ενδιαφέροντος αυτού δια την ιστορίαν της ανθρωπότητος θέματος.

Θα παρατηρήσω πρώτον ότι η επίτοκος εις τον τοκετόν της οποίας παρέστην ήτο ηλικίας όχι άνω των 18 ετών. Ήτο ψηλή, αρτίας διαπλάσεως και ρωμαλέας κράσεως και τόσον ωραία, ώστε αι Ελληνίδες της αρχαιότητος θα εζήλευαν την καλλονήν της. Τα προμηνύματα του τοκετού εξεδηλώθησαν κατά την ώραν του δείπνου. Η νέα ωδηγήθη εις το δωμάτιόν της, μου παρεσχέθη δε η άδεια να την ακολουθήσω. Η μαία, πολύ ηλικιωμένη και εκτιμώμενη δια τας γνώσεις και την πείραν της, έφθασε συνοδευόμενη από μίαν βοηθόν της ιδίας περίπου ηλικίας αλλά με ολιγώτερον ενδιαφέρουσαν και εκσεσημασμένην φυσιογνωμίαν. Ζωγράφος, που θα ήθελε να παραστήση μίαν σίβυλλαν, δεν θα ηδύνατο να εκλέξη καλύτερον πρότυπον. Τα πάντα εις την εμφάνισίν της εθύμιζαν μάγισσαν και αυταί δε αι απαντήσεις της εις τας ερωτήσεις που της υπέβαλλα ήσαν σκοτειναί ως χρησμοί. Έφερε μαζί της εν είδος τρίποδος, του οποίου την χρήσιν δεν ηδυνάμην να φαντασθώ αλλ' επρόκειτο να διαπιστώσω εντός ολίγου. Το περίεργον αυτό έπιπλον δεν αποτελείται από συμπαγές τεμάχιον ξύλου. Δύο στρογγυλευμένα και εξωτερικώς ολίγον κυρτά τμήματα ενούνται θπό οξείαν γωνίαν και υποστηρίζουν κατά την ένωσίν των ένα τεμάχιον επίπεδον και κατάλληλον δια κάθισμα. Το σύνολον είναι περιτυλιγμένον προχείρως με παλαιά τεμάχια υφάσματος και στηρίζεται εις τρία πολύ χαμηλά και εξ ίσου χονδροειδώς ειργασμένα πόδια, εξ ων το εν ευρίσκεται κάτω από το εν είδει σέλλας τεμάχιον της γωνίας, ενώ τα δύο άλλα είναι τοποθετημένα κάτωθεν των πλαγίων τεμαχίων και προς το άκρον αυτών. 

Η πρώτη φροντίς της μαίας ήτο να ανοίξη τα κλείθρα των θυρών, των κασελών, των μπαούλων και οποιουδήποτε άλλου αντικειμένου εκλείετο με κλειδί εντός της οικίας.  Το προληπτικόν αυτό μέτρον του ανοίγματος των κλείθρων, στηριζόμενον επί μιάς παραδόξου αναλογίας, είναι υποχρεωτικόν δια να μη συναντήση δυσχερείας ο τοκετός. Εις επέκτασιν δε της γελοίας αυτής προκαταλήψεως, μόνον η παρουσία υπάνδρων γυναικών είναι ανεκτή , αποκλειομένων απολύτως των αγάμων. Με προειδοποίησαν επίσης ότι, αν επεθύμουν να παραστώ, έπρεπε να αποφασίσω να παραμείνω εις το δωμάτιον μέχρι πλήρους πέρατος του τοκετού. Πρόκειται περί κανόνος, τον οποίον ουδείς δύναται να παραβή. Αφ' ης στιγμής αρχίση ο τοκετός , όσοι ευρίσκονται εντός του διαμερίσματος δεν επιτρέπεται πλέον να εξέλθουν και αντιστοίχως, δεν επιτρέπεται να εισέλθη κανείς ευρισκόμενος εκτός. Οι πρώτοι μάλιστα καθίστανται κατά κάποιον τρόπον ακάθαρτοι, μη δυνάμενοι να επικοινωνήσουν μετ' άλλων προσώπων μέχρις ου έλθη ιερεύς, ειδοποιούμενος επίτηδες, να τους ευλογήση και να τους απαλλάξη από την ακάθαρτον κατάστασιν, εις την οποίαν υποτίθεται ότι έχουν περιέλθει.

Εν τω μεταξύ η φύσις ήρχιζε το έργον της. Αι προσπάθειαι τας οποίας αυτή επιβάλλει δια να επισπεύση την γέννησιν του νέου όντος, επολλαπλασιάζοντο και επυκνούντο. Όλα προανήγγελον εύκολον τοκετόν και ευτυχή έκβασιν. Κατά τη διάρκειαν της ενεργείας αυτής του παιδίου επί της μητρός, η τελευταία δεν έμενεν άπρακτος. Την ηνάγκαζαν να περιπατή αδιακόπως εντός του δωματίου. Αν ο πόνος, ποιά τις αδυναμία ή κάμψις του θάρρους της την έκαμναν να επιθυμήση μιας στιγμής ανάπαυσιν, αι δύο γραίαι την υπεβάσταζαν υπό τους βραχίονας και την υπεχρέωναν να βαδίζη, ενώ αυτή ασφαλώς δεν εφαίνετο να έχη διάθεσιν προς τούτο. Όταν ήρχοντο αι ωδίνες, την παρεκίνουν να κύπτη και κάμπτεται εμπρός εις την κλίνην, καθ΄όν χρόνον η μαία, λαμβάνουσα θέσιν όπισθεν της την επίεζεν ισχυρώς εις τας πλευράς δι' αμφοτέρων των χειρών, διατηρούσα την πίεσιν μέχρι της παρόδου της ωδίνος, η οποία διεκόπτετο ταχέως. Επανήρχιζε τότε ο περίπατος, δια να διακοπή με την έλευσιν της νέας ωδίνος, οπότε η επίτοκος ελάμβανε και πάλιν την κατάλληλον στάσιν, διά να υποστή την πίεσιν των χειρών της μαίας. Δεν διαθέτω αρκετάς γνώσεις περί του μηχανισμού, τον οποίον χρησιμοποιεί η φύσις εις τας περιστάσεις αυτάς διά να κρίνω, αν η άσκησις ισχυράς πιέσεως διά των χειρών εις το κάτω μέρος της ράχεως της γυναικός είναι μέτρον επωφελές ή βλαβερόν. Το μόνον που δύναμαι να βεβαιώσω είναι, ότι η εφαρμογή του είναι γενική εις τα περί ων πρόκειται μέρη, όπου οι τοκετοί είναι κατά κανόνα καλοί. Θα προσθέσω ότι κατά την παρατήρησίν μου, η επίδρασίς του, φαινομενικώς τουλάχιστον, ήτο ευεργετική. Διότι αι ωδίνες δεν διήρκουν πολύ αν και ήσαν συχνοί, και η νέα δεν εφαίνετο να υποφέρη πολύ. Συνεβουλεύθην πάντως επ' αυτού του θέματος ένα ιατρόν, ο οποίος χαίρει σήμερον μεγάλης φήμης εις την μαιευτικήν, ούτος δεν επέκρινε το μέτρον ως κάκιστον(...). Αν θα ημπορούσε ποτέ να εγερθή αμφιβολία ως προς την παρ' ημίν άγνωστον αυτήν τεχνικήν, όλοι θα συνεφώνουν χωρίς δυσκολίαν ότι δεν υπήρχε τίποτε το πλέον απάνθρωπον ούτε πλέον αντίθετον προς τας επικρατούσας αντιλήψεις από τον τρόπον, με τον οποίον τερματίζεται ο τοκετός εις τας νήσουν του Αρχιπελάγους. Και εν τούτοις, δεν υπάρχει ίσως τόπος εις τον κόσμον, όπου να είναι οι τοκετοί τόσον εύκολοι, η έκβασις των τόσον συχνά ευτυχής και τα επακολουθούντα δυσάρεστα συμβάντα τόσον σπάνια, όσον ο τόπος ακριβώς εκείνος, όπου κάμνουν ούτως ειπείν το παν δια να επισύρουν τα ατυχήματα και να κάμουν την φύσιν να μετανοήση δια τας ευνοίας, τας οποίας έχει επιδαψιλεύσει εις τας γυναίκας, κοσμούσα αυτάς με τας υπερόχουν μορφάς του κάλλους και παρέχουσα το θάρρος και την δύναμιν να ανθέξουν εις την βίαιαν μεταχείρισιν της οποίας τυγχάνουν, καθ' ην στιγμήν η ιδιότης της μητρός έρχεται να αναπτύξη εις την θερμήν ψυχήν των νέα και ευγενή αισθήματα.(...)>>

Πηγή: Κιμωλιακά του Ιωάννη Σπ. Ράμφου ( Τόμος Γ).