Λίγα λόγια την Υπόλυβό μας...(Μέρος 1ο)

ΠΟΛΥΑΙΓΟΣ

Γεωγραφικό μήκος: 24ο 37'. Πλάτος: 36ο 45'.

Έκταση: 18,146 τετρ. χλμ. Μήκος: 6 χλμ. Πλάτος: 4 χλμ. Ακτογραμμή: 27 χλμ.

Σε απόσταση 1 ν.μ. και προς τα ΝΑ της Κιμώλου βρίσκεται η νήσος Πολύαιγος (νησί των πολλών αιγών), ή Υπόλυβος, ή Πόλυβος. Οι Ενετοί την είπαν Polivo και οι Τούρκοι Olmo ή Polino.

Χωρίζεται από την Κίμωλο με ένα στενό που λέγεται Πυργί. Το όνομα μαρτυρά τη χρήση του ως βοσκότοπου από την αρχαιότητα. Πρόκειται για το μεγαλύτερο ακατοίκητο νησί του Αιγαίου και ένα από τα μεγαλύτερα της Μεσογείου.

Υπάρχουν ενδείξεις ότι το νησί κατοικήθηκε από τη Μεσολιθική ή την Νεολιθική εποχή. Παλαιότερα είχε λίγους κατοίκους, κυρίως κτηνοτρόφους σε ένα μικρό ερειπωμένο σήμερα οικισμό. Το 1951 είχε 14 κατοίκους. Παλαιότερα είχε 170. Το μεγαλύτερο μέρος του νησιού ανήκει στο κληροδότημα Στ. Λογοθέτη, το οποίο ενοικιάζει εκτάσεις του ως βοσκότοπο. ΒΔ υπάρχουν ερείπια και ναός του 1622 στο όνομα της Κοίμησης της Θεοτόκου (βασιλική με τρούλο), ο οποίος άνηκε σε ένα εγκαταλελειμμένο μοναστήρι.

Η Πολύαιγος είναι πλούσια σε βιομηχανικά ορυκτά, κυρίως σε αργυρούχο βαρυτίνη όπως διαπιστώθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα, η οποία έτυχε εκμετάλλευσης από την Α.Ε.Ε. Αργυρομεταλλευμάτων και Βαρυτίνης. Εντοπίζονται δύο λατομεία στο ΒΔ τμήμα όπου εξορυσσόταν τραχείτης για την κατασκευή μυλόπετρας.

Από τα αρχαία χρόνια μέχρι και σήμερα ανήκει διοικητικά στην Κίμωλο. Φαίνεται όμως ότι πάντα ήταν περιζήτητη για τον ορυκτό της πλούτο. Έτσι η Κίμωλος και η Μήλος ξεκίνησαν το 416 π.Χ. δικαστική διαμάχη για την κυριότητα του νησιού, η οποία έληξε το 338 π.Χ. με απόφαση του δικαστηρίου των ουδέτερων Αργείων, οι οποίοι επεδίκασαν το νησί στην Κίμωλο.

Το ανάγλυφο του νησιού είναι τραχύ και έχει μια μικρή πεδιάδα στο κέντρο του. Υπάρχουν δύο λόφοι. Το Στρογγυλό με 370 μ. και το Ψηλό βουνό με 330 μ. Έχει μεγάλη γεωλογική και οικολογική αξία καθώς θεωρείται το καλύτερα διατηρημένο, από άποψη περιβάλλοντος, νησί της Μεσογείου και φιλοξενεί σπάνια ή και απειλούμενα ενδημικά είδη χλωρίδας και πανίδας όπως:

• Μεσογειακή Φώκια ( Monachus monachus)
• Ποταμοχελώνα (  Mauremus caspica rivulata)
• Αγρικάτσικα 

ΕΡΠΕΤΑ:

• Ενδημική οχιά ( vipera lebetina schweizeri) ζει μόνο σε Κίμωλο, Πολύαιγο, Μήλο και Σίφνο.
• Ενδημική μπλε σαύρα (Podarcis milensis)
• Νερόφιδο Σβάιτσερ (Natrix natrix schweizeri)
• Σπιτόφιδο (Elaphe situla)

ΠΤΗΝΑ:

• Γεράκι μαυροπετρίτης (Falco eleonorae), του οποίου το 75% του παγκόσμιου πληθυσμού ζει στα νησιά του Αιγαίου.
• Σπιζαετός (Hieraaetus fasciatus)
• Αιγαιόγλαρος (Larus audouili)

ΑΣΠΟΝΔΥΛΑ:

• Ακρομετώπη η Κρητική ( Acrometopa cretensis- cretensis)
• Αμαδρυμαδούσα η βραχύπτερη (Amadrymadusa brevipennis)

Υπάρχουν 32 ενδημικά, σπάνια και απειλούμενα  είδη φυτών όπως η ορχιδέα με μονό άνθος (Serapias carica var monantha). Γενικά η χλωρίδα ποικίλλει από φρύγανα, φίδες, βούρλα στο μικρό έλος και αγριελιές. Στα μεσαιωνικά χρόνια περιηγητές ανέφεραν την ευφορία σε ελιές, δημητριακά, βαμβάκι και αμπέλια. Στα μέσα του 17ου αιώνα κατά τη διάρκεια του Δ' Βενετοτουρκικού πολέμου (1645- 1669), οι Ενετοί έκαψαν όλες τις ελιές μαζί με αυτές της Κιμώλου και την αποκαλούσαν Μπρουζιάτα (Brusiata) , δηλαδή Καμμένη.

Στο ακρωτήρι Μάσκουλα ευρίσκεται ο φάρος(36ο 46,6 Β και 024ο 39,7Α). Κατασκευάστηκε το 1898. Έχει φωτοβολία 22 μιλλίων και είναι σπινθιρίζων  λευκός. Το ύψος του πέτρινου πύργου είναι 9 μ. και το εστιακό ύψος 138 μ.. Τα τελευταία χρόνια έγινε αυτόματος.

Για τη μεγάλη οικολογική της σημασία η Πολύαιγος έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000 με κωδικό GR 220006.

Πηγή: www.kimolos.gr